به نقل از «دانا»

آب در کشور به یک نظام پیچیده مبدل شده/ منابع آب کشور نباید در اختیار مصرف‌کننده آن باشد

تاریخ انتشار: ۲۳ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۸۳۳۶۹۳

مشکلات آب و بازتاب آن در اجتماع این روزها به‌شدت خبرساز شده و مدیریت آب را به یک نظام پیچیده مبدل کرده تا جایی که کارشناسان معتقدند باید مدیریت منابع آب از وزارت نیرو منفک و به زیرمجموعه مدیریت منابع طبیعی کشور اضافه شود تا منابع آب کشور در اختیار مصرف‌کننده آن نباشد.

به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا؛ سال‌هاست که آب به شکل کالا دیده شده نه منبعی تجدیدپذیر و با بررسی ساده‌ای می‌توانیم بگوییم باتوجه‌به اقدامات انجام شده در این سال‌ها وزارت نیرو آن‌گونه که شایسته است مدیریت مناسبی در این زمینه نداشته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

عدم مدیریت متناسب منابع آبی در زیر چتر مدیریت مدیریت وزارت نیرو

در سایه این عدم مدیریت متناسب امروز که بحران آب و خشکسالی در نقاط مختلف جهان جدی‌تر شده، اخبار و شواهد حاکی از تداوم خشکسالی و کاهش سطح آب سفره‌های زیرزمینی و حتی سدها به دلیل برداشت‌های بی‌رویه در برخی مناطق کشور است که این مشکلات در مناطقی مانند شیراز، سیستان و بلوچستان و همدان و حتی به‌تازگی تهران بحران آب را جدی‌تر نشان می‌دهد.

بیشتر بخوانید:
کمبود آب در ایران واقعیتی انکارناپذیر/ دولت و ملت تا دیرنشده چاره‌اندیشی کنند/ بحران آب باید مدیریت شود

عباس محمدی کارشناس محیط‌زیست درباره این موضوع نظرات خود را در کلاب‌هاوس این‌گونه بیان کرد: آب این روزها تبدیل به دغدغه ایران شده است، شهرها با کمبود آب دست‌وپنجه نرم می‌کنند، حالا به نظر می‌رسد باید میان صنعت، کشاورزی و حفظ منابع آبی یکی را فدای دیگری کرد.

این کارشناس گفت: این‌که آب کم شد در درجه اول به این موضوع برمی‌گردد که جمعیت ما زیاد شد و سرانه آب کاهش پیدا کرد، اما دلیل مهم‌تر این‌که ما انبوهی از مشکلات را با هم تلفیق کردیم، اگر یک سیاست غلط با سیاست غلط دیگر ادغام شود اثرات منفی آن از جمع جبری آن‌ها بیشتر می‌شود.

آب در کشور به یک نظام پیچیده مبدل شده

وی افزود: آب در ایران به یک نظام پیچیده از مسائل تبدیل شده که این مسئله نتیجه سوءمدیریت چهل‌ساله در این حوزه است. علی‌رغم تمام هشدارهایی که داده شد مدیران بخش آب به همین بخشش از منابع عمومی کشور ادامه دادند، یعنی مثلاً از خوزستان آب گرفتند و فرستادند اصفهان، از اصفهان آب گرفتند و فرستادند یزد، این بذل و بخشش آب از منابعِ دیگران همین نتیجه‌ای را دارد که امروز می‌بینیم، مثلاً به شکل اعتراض در خوزستان و اصفهان خودش را نشان می‌دهد.

با وجود همه مسائل بیان شده و در شرایط کنونی مشکل وقتی نمایان‌تر می‌شود که آقای محرابیان وزیر نیرو هیچ طرح جدیدی برای مدیریت این سیستم ارائه نمی‌کند و نظرشان این است که همان سیاست غلط گذشته را همچنان ادامه ‌دهند و می‌خواهد با تقسیم منابع آب مشکل آب کشور را حل کند. درصورتی‌که چنین کاری اگر امکان‌پذیر بود باید این سیاست‌ها سال‌ها پیش مشکل کشور را حل می‌کرد و این روند مشکل‌زا ادامه‌دار نمی‌شد.

به اعتقاد کارشناسان این حوزه چنین نظام مدیریتی حاصل دورشدن نخبگان از مدیریت است و این در حالی اتفاق می‌افتد که کشور ما این روزها دارد افراد باهوش و متخصص در این زمینه را از دست می‌دهد و اگر اردکانیان (مدیر اسبق) می‌گفت مدیریت آب در ایران اشتباه بوده امروز آقای محرابیان حتی به این موضوع نیز معترف نیست و در سکوت سعی دارد پا جای مدیران قبلی بگذارد و همین روند پراشتباه را ادامه دهد.

کشاورزی و امنیت غذایی کشور که در گرو آب است

امروز اگر کشاورزی و امنیت غذایی کشور که در گرو آب است لطمه ببیند، نان گران می‌شود، و همه این چرخه به‌هم‌وابسته هستند و می‌توانند زمینه‌ساز اعتراضات اقتصادی و اجتماعی و امنیتی شوند؛ زیرا وقتی نان گران شود دیگر کسی نمی‌تواند جلوی اعتراضات را بگیرد.

به نظر می‌رسد امروز دولت باید یک تجدیدنظر اساسی در وزارت نیرو را در رأس امور خود قرار دهد و به نظر برخی کارشناسان اساساً مدیریت آب باید از وزارت نیرو گرفته شود و این دسته از مخالفان نحوه مدیریت اعتقاد دارند، وزارتخانه‌ای که تمام مهندسان آن در حوزه ساخت‌وساز تخصص دارند نمی‌توانند آب کشور را مدیریت کنند و آب مملکت باید توسط کسانی مدیریت شود که در محیط‌زیست و کشاورزی و منابع طبیعی حرفی برای گفتن دارند.

حنیف رضا گلزار کارشناس حوزه آب‌وخاک دررابطه‌با تخصیص منابع آب و تأثیر آن بر محیط‌زیست به راه دانا، اظهار کرد: بحران مدیریت منابع آبی در کشور امری واضح است و آنچه که هنوز درمورد آن به یک اجماع نظر دست نیافته‌ایم راهکار است.

وی گفت: متولی پاسخگوی آب در کشور وزارت نیرو است؛ اما به اعتقاد بنده این کار درستی نیست چراکه وزارت نیرو برای تولید انرژی از منابع آبی استفاده می‌کند پس نوعی نگاه مصرف‌کننده به آب را دارد و نمی‌توان مدیریت آب را به وزارتخانه‌ای واگذار کرد که به خودش آب تخصیص دهد.

وی افزود: اگر آب را به‌عنوان یکی از ارکان تشکیل‌دهنده منابع طبیعی به رسمیت بشناسیم باید مدیریت منابع آب را به مجموعه مدیریت منابع طبیعی کشور واگذار کنیم.

وی با اشاره به اینکه تجربه چند سال مدیریت آب توسط وزارت نیرو یک تجربه کاملاً شکست‌خورده است گفت: نگاه وزارت نیرو به منابع آب یک نگاه صرفاً مهندسی و سازه محور است و نگاه حفاظتی به‌عنوان یکی از ارکان تشکیل‌دهنده منابع طبیعی را ندارند.

وی تأکید کرد: وزارت کشاورزی نیز مانند وزارت نیرو یکی از مصرف‌کنندگان منابع آبی است و بنابراین اگر مدیریت منابع آبی را از وزارت نیرو به وزارت جهاد کشاورزی واگذار کنیم باز هم نحوه مدیریت به همان شکل ادامه خواهد یافت.

آب‌فروشی یا مدیریت آب؟

محمد بازرگان مشاور اتاق اصناف کشاورزی نیز در این زمینه معتقد است، اگر یک‌دهم هزینه‌ای که در سدسازی شده‌، در بخش اصلاح، لایروبی و ترمیم قنوات هزینه می‌شد هیچ‌کدام از مشکلاتی که در حال حاضر با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنیم را نداشتیم.

وی افزود: بخش زیادی از آب‌های سطحی به دلیل قرارگیری در پشت سدها تبخیر می‌شوند و تجمیع آب پشت سد باعث شده که حق آبه بخش کشاورزی و محیط‌زیست نادیده گرفته شود و به‌جای آن به صنایع تخصیص داده شود. در حقیقت می‌توان گفت که تفکر وزارت نیرو آب‌فروشی است نه مدیریت آب!

مشاور اتاق اصناف کشاورزی با بیان اینکه نزدیک به ۶۰ درصد آب موجود در کشور در بخش کشاورزی استفاده می‌شود و ما متهم به استفاده ۹۸ درصدی هستیم، گفت: اگر این ۶۰ درصد مستقیماً به کشاورز سر مزرعه داده می‌شد عدد بسیار خوبی بود، ولی مسئله اینجاست که‌ وقتی آب سدها را رهاسازی می‌کنند این‌ آب‌ها وارد نهرها، رودخانه‌ها، شبکه‌های زیردست شده  و در پایان دست به مزارع کشاورزی می‌رسند.

تفکر سدسازی آبخوان‌داری و آبخیزداری را از بین برده

وی با بیان اینکه متأسفانه با ایجاد سد، رودخانه‌ها و شبکه‌های زیردست از بین رفته‌اند، گفت: آب وقتی در مسیل رود، نهر از  سراب تا پایاب در حرکت باشد می‌تواند آبخوان را تغذیه کند. تفکر سدسازی، آبخوان‌داری و آبخیزداری را از بین برده‌ است و لازم است دیریازود این روند اصلاح شود که در صورت ادامه روند کنونی در واقع مشکلات افزایش خواهند یافت.

به گزارش راه دانا، در نهایت کارشناسان درباره این موضوع اعتقاد دارند که تغییر مدیریت آب در شرایط کنونی امری لازم به نظر می‌رسد و یک تجدیدنظر اساسی باید در وزارت نیرو و اساساً مدیریت آب باید در نظر گرفته شود و این روند توسط افرادی مدیریت شود که در محیط‌زیست و کشاورزی و منابع طبیعی حرفی برای گفتن داشته باشند.

در همین رابطه بخوانید:
بررسی ابعاد بحران آب و راهبردهای اجرایی حل آن در مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری

منبع: دانا

کلیدواژه: یک نظام پیچیده مدیریت منابع آب منابع طبیعی وزارت نیرو مدیریت آب منابع آبی محیط زیست بحران آب آب کشور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۸۳۳۶۹۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فارس رتبه نخست کشور در تولید هسته‌های اولیه بذری کشور

ابوالفتح مرادی در نشست خبری با اشاره به برگزاری یازدهمین تور رسانه‌ای در مرکز تحقیقات و منابع طبیعی استان فارس، به دستاورد‌های یکساله این سازمان پرداخت و گفت: سازمان تات مغز متفکر وزارت جهاد کشاورزی است و وظیفه پشتیبانی، حمایت علمی و فنی از وزارتخانه، تولید دانش فنی برای افزایش تولید در کشور را برعهده دارد.

او با بیان اینکه مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس به عنوان یکی از بازوان پرتوان و قوی یک واحد استانی سازمان تات نقش تولید دانش و حمایت علمی و فنی از بخش کشاورزی استان را برعهده دارد، افزود: این حمایت و تولید دانش فنی و پشتیبانی علمی با انجام طرح‌ها و پروژه‌های تحقیقاتی کشاورزی است که مشکلات بخش کشاورزی احصاء و راه‌کار‌هایی را برای حل آن ارائه می‌دهد.

رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس با یادآوری اینکه در سال گذشته تعداد پروژه‌های تحقیقاتی در دست اجرای این مرکز ۲۵۸ مورد بوده که ۱۱۴ مورد هم خاتمه یافته داشتیم، بیان کرد: اگر به عمر ۶۵ ساله مرکز تحقیقات استان فارس بازگردیم در این مدت بالغ بر ۴۵۰۰ پروژه تحقیقاتی توسط پژوهشگران این مرکز انجام که نتایج آن به بخش کشاورزی و اجرا منتقل شده است.

مرادی به قبل و اوایل بعد از انقلاب اسلامی گریزی زد و گفت: در آن زمان ارقام گندم ۲ تا ۳ تن در هکتار بود، اما با فعالیت ۳۴ مرکز تحقیقات استانی و با اجرای پروژه‌های تحقیقاتی و معرفی ارقام گیاهی مناسب؛ امروز تولید گندم در هر هکتار به بالای ۱۰ تن رسیده است که با تلاش سازمان مجموعه تات بوده است.

او همچنین با تصریح بر اینکه مرکز فارس بزرگترین مرکز استانی سازمان تات در بیش از ۸۰ درصد معرفی ارقام در حوزه گندم نقش و مشارکت فعال داشته است، یادآور شد که به همت این مرکز در یکسال گذشته ۹ جلد کتاب به زبان‌های انگلیسی و فارسی نگارش و به چاپ رسیده است.

مرادی در ادامه اعلام کرد: مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس دارای ۱۱ ایستگاه و چهار پایگاه تحقیقاتی و ۲ هنرستان کشاورزی فعال در شهرستان‌های شیراز و علی آباد را دارد؛ همچنین ۳۳۰ نفر نیرو باِلغ بر ۱۰۰ مدرک دکتری و مدرک فوق لیسانس داریم.

او تعداد مقالات علمی چاپ شده در سال گذشته را ۱۷۲ مقاله اعلام کرد و افزود: تعداد ۸۵ مقاله یا تعداد نیمی از آن در مجلات کیو وای به چاپ رسیده‌اند.

مرادی اصلاح ارقام گیاهی را از دیگر فعالیت‌های مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس دانست و توضیح داد: از منظر طرح‌های تحقیقاتی برای حل مشکلات بخش کشاورزی بعضی از این پروژه‌ها در حوزه به نژادی محصولات کشاورزی است که در واقع همکاران ما در سال گذشته در اصلاح ۱۹ ارقام گیاهی مشارکت داشتند. گفتنی است که اصلاح و معرفی ارقام گیاهی یک فرآیند طولانی ۱۲ تا ۱۵ ساله است تا آن رقم گیاهی به جامعه معرفی شود.

او، ۶ رقم گندم نان را بامداد، سپهر، پریان، دامون، ماهان، بارین و سه رقم جو را متین، نگین و گلچین و ۳ رقم ذرت را علوفه ای، مختار، بهار، کوهین و دور قم چغندرقند یلدا و زیبا و یک رقم گریت فروت به نام مانا را معرفی کرد و با طرح این پرسش که چرا ما باید فرآیند ارقام گیاهی را دائما انجام دهیم، بیان کرد: ارقام گیاهی موجود عمر مفید ۵ تا ۶ ساله دارند که بعد از طغیان بیماری‌ها، خشکی و ... پتانسیل عملکرد را ازدست می‌دهند لذا باید جایگزین شود و نیاز غذایی جامعه را تامین کنیم.

این مقام مسئول با بیان اینکه جمعیت دنیا دائم در حال افزایش است و شهروندان نیاز به تغذیه بیشتری دارد، گفت: در حال حاضر ۲۲۰ میلیون هکتار گندم از اراضی دنیا تحت کشت گندم است که این محصول را تولید می‌کنند و حدود ۱۹۰ تا ۱۸۰ میلیون تن به بازار‌های جهانی عرضه می‌شود و کشور ایران نیز سالانه بین ۱۲ تا ۱۴ میلیون تن گندم نیاز دارد که برای مصرف نان و تولید ماکارونی نیاز است.

مرادی در ادامه با اشاره به فناوری‌های روز دنیا ما هم به مشابه بایستی ارقام مقاوم‌تر و بروزتری را به جامعه معرفی کنیم تا پاسخگوی نیاز غذایی در حال رشد باشیم، گفت: با معرفی یک رقم گندم مبلغ ۱۵ هزار میلیارد تومان ارزش افزوده برای بخش کشاورزی ایجاد می‌کند و در استان فارس با توجه به سطح زیرکشت ۲۸۷ هزار هکتاری گندم آبی در استان حدود ۱۴۳ هزارتن افزایش محصول خواهد داشت که ۲ هزار و ۱۵۰ میلیارد تومان ارزش افزوده به بخش کشاورزی می‌تواند ایجاد کند. این عدد می‌تواند موجب جلوگیری از ۲۵۰ میلیون دلار ارز سالانه به خارج کشور می‌شود.

رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اهمیت تولید هسته‌های بذری، بیان کرد: اگر یکسال تولید این هسته‌ها متوقف شود، تولید محصولات و امنیت غذایی جامعه برای پنج سال با مشکل مواجه می‌شود.

 او گفت: مرکز تحقیقات کشاورزی فارس در سال گذشته رتبه نخست کشور را در تولید هسته‌های اولیه بذری کشور کسب کرد و رکورد تولید این هسته‌های راهبردی که تامین کننده امنیت غذایی کشور و پایداری تولید است در دولت مردمی شکسته شد؛ با فعالیت ۳۴ مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی در سطح کشور ۳۰ درصد تولید هسته‌های بذری را تنها استان فارس تولید می‌کند که در سال ۱۴۰۱ میزان تولید هسته‌های بذری ۱۰۷ تن بود، اما در سال ۱۴۰۲ این میزان تولید ۲۲۶ تن برای ۷۰ رقم گیاهی بود.

مرادی اظهارکرد: این ۲۲۶ تن هسته بذری؛ پتانسیل تولید ۵۵۰ هزار تن بذر گواهی شده را دارد و این میزان ۸ میلیون تن دانه گندم، جو و تریتیکاله را دارد و نیاز ۲۷ شرکت تولید کننده استان به علاوه اینکه به ۱۶ استان دیگر ارسال می‌شود و از نظر اقتصادی نیز این امر می‌تواند سالانه از خروج ۲ میلیارد دلار ارز از کشور جلوگیری کند.

او با بیان اینکه در خرداد سال ۱۴۰۱ ستاد الگوی کشت استان فارس با محوریت مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس با همکاری اتاق بازرگانی و صنایع معادن استان، اداره کل هواشناسی و سازمان‌های دیگر شکل گرفت، گفت: در این ستاد، الگوی کشت سه دشت نمدان، اقلید و داریون تهیه و دشت‌هایی از جمله ارسنجان، قره باغ و فیروزآباد را دست اجرا دارند. این الگوی کشت در این ۳ دشت به طور متوسط موجب ۳۵ درصد صرفه جویی یا ۱۳۴ مترمکعب صرفه جویی در مصرف آب می‌شود.

رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس در ادامه به برگزاری ۱۹۰ دوره آموزشی برای ۲۸۰۰ نفر از کارکنان ازمان جهاد کشاورزی و دستگاه‌های تابع وابسته اشاره کرد و گفت: آموزش‌های رسمی با هدف تربیت نسل آینده کشاورزی است.

مرادی در پایان به ارتقاء ۱۳ پله‌ای این مرکز در جشنواره شهید رجایی برای اولین بار در عمر ۶۵ ساله خود اشاره کرد و گفت: همچنین رتبه در سال ۱۴۰۲ این مرکز به رتبه ۲۳ رسیده است. همچنین در بین ۳۴ مرکز فارس به عنوان مرکز برتر در حوزه پژوهش و فناوری انتخاب شدیم.

رئیس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس از حمایت و استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان توسط این مرکز سخن گفت و اعلام کرد: سال گذشته ۶ نفر از محققان این مرکز به عنوان محققان برتر ملی در موسسات مادر انتخاب شدند که برای اولین بار بوده است. همچنین اعضای هیات علمی این مرکز تحقیقات طی ۲ سال گذشته موفق به ثبت ۲ اختراع شدند.

باشگاه خبرنگاران جوان فارس شیراز